1. Người nào lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội và các quyền tự do dân chủ khác xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

Bình luận khoa học Bộ luật Hình sự Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân được quy định tại Điều 331 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân là hành vi lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội và các quyền tự do dân chủ khác để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân.

Tội phạm này xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân được pháp luật ghi nhận và bảo vệ. Lợi ích của Nhà nước bao gồm lợi ích về chính trị, kinh tế và lợi ích trên các lĩnh vực khác.

Quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân bao gồm các quyền về kinh tế, chính trị, quân sự được Hiến pháp và pháp luật ghi nhận và bảo vệ.

Lợi dụng các quyền tự do dân chủ thể hiện thông qua việc sử dụng các quyền đó vào hoạt động bất hợp pháp để thực hiện hành vi xâm hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân. Ví dụ: lợi dụng quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí để phát biểu, viết bài đả kích các cơ quan Nhà nước, tổ chức làm ảnh hưởng đến uy tín của các cơ quan, tổ chức đó hoặc đưa các tin thất thiệt gây tâm lý hoang mang, lo lắng cho quần chúng; lợi dụng quyền tự do khiếu nại, tố cáo để gây mất đoàn kết, làm mất uy tín của cán bộ Nhà nước.

Các quyền tự do dân chủ khác nêu trong điều này là các quyền tự do dân chủ đã được quy định trong Hiến pháp và các văn bản pháp luật khác như quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do lập hội, quyền bầu cử, ứng cử, quyền khiếu nại, tố cáo.

Chủ thể của tội phạm này có thể là bất kỳ người nào từ đủ 16 tuổi trở lên có năng lực trách nhiệm hình sự.

Tội phạm được thực hiện do cố ý.

Người phạm tội nhận thức được hành vi của mình là trái pháp luật nhưng vẫn mong muốn thực hiện hành vi đó. Mục đích, động cơ phạm tội rất khác nhau.

Nếu người phạm tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ nhằm mục đích chống chính quyền nhân dân hay tuyên truyền các văn hóa phẩm đồi trụy, thì tùy từng trường hợp cụ thể người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội tương ứng.  

Hình phạt quy định 2 khung hình phạt;

Khung 1. Quy định hình phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm áp dụng đối với trường hợp phạm tội quy định ở khoản 1.

Khung 2. Quy định hình phạt tù từ 2 năm đến 7 năm áp dụng đối với người phạm tội trong trường hợp gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự an toàn xã hội. Đây là trường hợp phạm tội đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước, an ninh trật tự, an toàn xã hội trong địa bàn, địa phương, làm giảm niềm tin lớn của nhân dân vào Đảng, Nhà nước, vào các cơ quan, tổ chức.